შრომითი ურთიერთობის დასრულება მხოლოდ ფორმალური პროცედურა არ
არის - მას თან ახლავს მთელი რიგი ფინანსური და სამართლებრივი
ვალდებულებები, რომელთა შორის ერთ-ერთი უმთავრესი გამოუყენებელი
ანაზღაურებადი შვებულების კომპენსაციაა. აღნიშნული საკითხი საქართველოს
შრომის კოდექსით მკაფიოდ რეგულირდება და წარმოადგენს დასაქმებულის
მნიშვნელოვანი სოციალური დაცვის გარანტიას.
შვებულების უფლების წარმოშობა და მოცულობა
ანაზღაურებადი შვებულების უფლება წარმოიშობა მხოლოდ შრომითი-
სამართლებრივი ურთიერთობის არსებობის პირობებში. საქართველოს
შრომის კოდექსი განსაზღვრავს დასაქმებულის უფლებას, ისარგებლოს
ანაზღაურებადი შვებულებით, წელიწადში სულ მცირე 24 სამუშაო დღით;
აღნიშნული უფლება დაგროვების პრინციპით მოქმედებს: შვებულების
დღეები იზრდება შრომითი ურთიერთობის ხანგრძლივობის
პროპორციულად, რაც უზრუნველყოფს დასაქმებულის დასვენებისა და
აღდგენის უფლებას, მიუხედავად სამუშაოს ტიპისა ან ხანგრძლივობისა.
შვებულების უფლება შრომითი ხელშეკრულების შეწყვეტისას
დამსაქმებლის ინიციატივით შრომითი ურთიერთობის შეწყვეტით არ
შეიძლება დასაქმებულს წაერთვას შვებულების უფლება. თუ
თანამშრომელმა შრომითი ურთიერთობის პერიოდში ვერ გამოიყენა
შვებულების სრული მოცულობა, მას რჩება უფლება მოითხოვოს
შესაბამისი კომპენსაცია. ეს პრინციპი განსაკუთრებით ეხება მუშაობის
ბოლო წელს დაგროვებულ დღეებს, რომლებიც გათავისუფლების
მომენტამდე ვერ იქნა გამოყენებული.
კომპენსაციის ოდენობის განსაზღვრა
დამსაქმებელი ვალდებულია დასაქმებულს აუნაზღაუროს ყველა
გამოუყენებელი შვებულების დღე შრომითი ურთიერთობის
ხანგრძლივობის პროპორციულად. კომპენსაციის ოდენობა გამოითვლება
დასაქმებულის საშუალო დღიური ანაზღაურების მიხედვით, რომელიც,
როგორც წესი, განისაზღვრება ბოლო სამი თვის ხელფასის საშუალო
მაჩვენებლით. ეს უზრუნველყოფს სამართლიან და რეალურ ფინანსურ
ანაზღაურებას, რომელიც ასახავს დასაქმებულის რეალურ შემოსავალს.
გამოუყენებელი ანაზღაურებადი შვებულების კომპენსაცია წარმოადგენს
დასაქმებულის შრომითი უფლებების არსებით გარანტიას და სოციალური
დაცვის მექანიზმს. საქართველოს შრომის კოდექსი მკაფიოდ განსაზღვრავს
დამსაქმებლის ვალდებულებას, უზრუნველყოს შესაბამისი ანაზღაურება
შრომითი ურთიერთობის შეწყვეტისას, ყველა ისეთ შემთხვევაში, როდესაც
შრომითი ხელშეკრულების შეწყვეტა დამსაქმებლის მიზეზით ხდება;
გამჭვირვალე პროცედურები დაიცავს როგორც დასაქმებულის უფლებებს, ისე
დამსაქმებლის ინტერესებს და თავიდან აიცილებს შრომით დავებს, რაც
უზრუნველყოფს სამართლიან და სტაბილურ შრომით გარემოს.